YARGI NEDİR?

Kişilerin bir durum veya olay karşısında yorumda bulunması, herhangi iyi veya kötü bir şey söylemesi, eleştirmesi veya değerlendirmesi gibi anlamlara gelmektedir. Düşünme sürecinde bu durum dikkatlice yapılmalıdır. Fakat anlaşılmaktadır ki birçok insan düşünmeden yargılama yapmaktadır. Bu yargının en aza indirilebilmesi için çok araştırma yapmak, bakış açımızı genişletmek önemlidir. 

Herhangi bir varlık ile ilgili yargı da söz konusu olabilir. Bu yargılar felsefenin de içine aldığı değer yargısı olarak açıklanmaktadır. Bir şeye, olaya ya da duruma karşı değerlendirme yapmak, özgür bir biçimde davranışın yapılıp yapılmamasına kanaat getirmek olarak da düşünülebilir. Özgürlük kavramını açıklamak gerekirse, hiçbir dış etki olmadan, insanın kendi aklı ile yaptığı davranışlara verilebilir. 

Seçimlerimizi yaparken de değer yargılarını düşünmemiz gerekir. Değer yargılarımızın olumlu veya olumsuz olmasını da dikkate almalıyız. Özgürlükten kasıt, dış etkenlerden bağımsız düşünülemez fakat yine de bazı olaylara karşı verdiğimiz kararlarının tamamıdır. Bu kararlardan sonra aldığımız sorumluluk da özgürlük ile bir olarak düşünülebilir. 

YARGILAR NASIL OLUŞUR?

Bir toplumda geçmişten günümüze kadar bize öğretilmiş birçok kavram, emir ve tavsiye ile büyüyoruz. Büyüdüğümüz bu grubun içerisinde olduğumuz sürece de biçilmiş değerlere karşı bir değerlendirme yapmaktayız. Aynı olay karşısında farklı değer yargıları olsa bile, aynı toplum içerisinde oluşmuş ve olgunlaşmış kişilerde aynılık da söz konusu olabilir.

İnsanların doğru değerlendirme yapabilmesi için, nesne ne ise, olgu, olay, uyaran her şey olabilir. Onu o yapan şeyi bilip ortaya koyma sürecidir. Sokratik bir yöntem olarak da kullanılmaktadır. Bir bilgi içeriği ile açığa çıkması gerekmektedir. Doğru değerlendirme olabilmesi için onu o yapan şeyi bilmeye çalışmaktır bu da bir süreçtir. Bilgiye dayanmaktadır. Doğru değerlendirme yapmazsak evrensel boyutta yorum yapmamış oluruz. Öznel bir cevap vermiş ve bu konuda belki de bilgisiz konuşmuş sayılabiliriz. 

Bireyselden çıkıp tümel olana gitme süreci söz konusudur. Somutta değil soyutta ortaya çıkan yargılar, evrensel olan ilkeyi veya bilgiyi de elde etmek zorunda olduğumuz için sağlıklı bir değerlendirme yapabilmek için bu unsurlara önem göstermeliyiz.

İnsan kişiyi ya da toplumu iyileştirirse, katma değer katarsa bu şey iyidir. Yargılarda da bu iyi kavramı söz konusu olmaktadır. Eylemlerin sonucunda bir yarar varsa, yargısı da iyidir denilebilmektedir. Bireysellikten çıkıp, genele doğru bir süreç söz konusu olmalıdır. Bireysel değil toplumsal düşünmelidir. 

YARGILAR NASIL DEĞİŞTİRİLİR?

Toplumda oluşan bazı değer yargılarının olması gayet normaldir. Bazı insanlara göre toplumdaki gelenek ve görenekler rahatsız edici olabilir, bunu değiştirmek istese de yüzyıldan fazladır bu düşünceler olduğu için ne yapacağını bilemez ve kendi içerisinde bunu engellemeye çalışır.

 İnsan eğer seçimlerinin arkasındaysa, bazı olayları değiştirebilir. Toplum zaten bazı olay ve olgulara karşı nasıl tepki vermemiz gerektiğini belirlemektedir. Bazı toplumlar, erdem kavramına da önem göstermektedir. Dolayısıyla erdemler kazanılmış, ahlak bakımından istenen ve herkes tarafından kabul gören ilkeler denilebilir. İnsanda olması gerekmesini istenen ilkeler olarak da adlandırılabilir. Bu davranışları otomatik olarak huy haline getirmekteyiz. Bu huyların da oluşturduğu değere erdem de denilebilir. 

İnsan toplumu değiştirmek istese de ancak ve ancak kendi çevresini değiştirebilmektedir. Dolayısıyla da insan her ne kadar cesaret gösterse de bazı durumlara gücünün yetmeyeceğini de bilmektedir. Bu bilgi onun bazı olumsuz duygu ve düşüncelere girmesine neden olmaktadır fakat yine de insan kendi etrafındaki kişileri seçmekte özgürdür. Bazı davranışları seçebilmesi, hayatında olacak insanları belirleyebilmesi insanın en doğal hakkıdır. Bu hakkı en iyi şekilde kullanmalıdır.