İq testleri toplumda çoğunlukla yanlış bilinen bir test türüdür. Zeka, anlaşılması zor soyut ve dinamik bir yapıya sahip olduğu gibi, kişinin zekasını test sonuçlarına bağlamak da çok yanlış olur. Bu sebeple, kişilerin zekaları doğuştan sabit değildir ve zamanla değişiklikler gösterebilir. İnsanların IQ seviyeleri zamanla gelişebildiği gibi tersi bir durumda da bir kaç puanlık düşüşlerde gösterebilir.
Zeka seviyeleri düşük çıkan insanların, başka zeka türlerinde oldukça zeki olabilecekleri gerçeğini de göz ardı etmemek gerekiyor. Örnek vermek gerekir ise, Matematiksel zekası çok yüksek olan bir kişinin zekası dünyaca ünlü bir Müzisyenin zekasından daha yüksek çıkabilir. Bu sebeple IQ testlerine çok güvenmemek gerektiğini ve bu testlerin ne denli yetersiz olabileceğini gözler önüne sermektedir.
IQ seviyelerini belirleme aşamasında kişinin yaş sınırı da önem arz etmektedir. Bu bağlamda 11 yaşından daha küçük olan çocuklara yapılması durumunda olumsuz sonuçlar alınması çok normaldir. Çünkü bu yaşlarda çocukları etkileyebilecek psikolojik anlamda bir çok etken vardır. Bu sebeple bu yaş seviyesi altındaki çocuklara yapılan testlerin de bir anlamı yoktur.
Tüm bu bilgiler doğrultusunda kişiyi bir zeka testine ya da herhangi bir konu ışığında zekasını bir puana tabi tutmak ya da değerlendirmek yanlış sonuçlar almanıza, kişiyi yanlış değerlendirmenize neden olabilir.
Zekanın türleri ?
Her insanın aşağıdaki zeka türlerinden biri veya birkaçında hızlı gelişim gösterebildikleri gözlemlenmiştir. Aşağıdaki zeka türlerinin tümü insanlarda mevcuttur. Ancak, zeka türlerinde gerek kalıtsal gerek kendi ilgi alanlarına göre bazı alanlarda daha hızlı geliştiklerini söylemek mümkündür. Kişilerde hangi zeka türünün ön plana çıkacağını belirlemek, genetik faktörlerden ziyade çocukluk döneminde zekanın hangi alanda gelişim göstereceğini belirleyen aktiviteler yaptığı da önemlidir.
- Sözel Dil Zekası
- Mantıksal-Matematiksel Zeka
- Görsel-Uzaysal Zeka
- Bedensel-Kinestetik Zeka
- Sosyal Zeka
- içsel zeka ve doğacı Zeka
Zekanın Tanımı
Zekanın tanımını farklı bir çok şekilde vermek mümkündür. Aralarında en geniş anlamda Zeka'yı, genel bir zihin gücü olarak düşünebiliriz. Ünlü Psikolog Terman'a göre zeka, soyut düşünme yeteneğidir. Zeka, yeni karşılaşılacak durum ve şartlara uyum sağlayabilme yeteneğini kazandıran zihin gücü olarak tanımlamak mümkün. Bir insan karşılaştığı problemi (problemleri), ne kadar hızlı çözümlüyorsa o kadar gelişmiş bir zekaya sahip olduğunu da söylemek yerinde olur. Tüm bu bilgiler ışığında insan zekasının yaşanan problemleri çözebilme yeteneği, somut ve soyut nesneler arasındaki bağlantıyı anlayabilme, muhakeme yeteneği ve belli bir amaca yönelik uygulayabilme yeteneğine kısaca zeka diyebiliriz.