Reyting Nedir? Ölçümlemesi Nasıl Yapılır?

Televizyonu açıp bir programı izleyerek o kanalın sahibine para kazandırdığınızı hepiniz biliyorsunuzdur. Ama işin aslı şöyle ki, evinizde bir reyting ölçüm cihazı kurulu değilse reyting oranlarına katkıda bulunamıyorsunuz.

Televizyon dünyası, Netflix gibi dijital platformlar ile olan rekabetinde artık eskisi kadar güçlü olamasa da yine de birçok kişi tarafından izlenmeyi başarıyor. Peki bu reyting ölçümlemelerini yapan şirketler bunu nasıl yapıyor hiç merak ettiniz mi? Eğer ediyorsanız bu yazıyı okumaya devam edin. İlk önce ‘reyting’ kavramı nedir, onu açıklayalım.

Reyting nedir?

Herhangi bir televizyon programının, ortalama izlenim oranını gösteren birime reyting denir. Ekonomik amaçlar için ölçümlenen reytingler, reklam verenlerin hangi programın daha çok izlendiğini öğrenerek o programın aralarına reklamlarını vermesi amacıyla ölçülür. Yani bir televizyon işinin ekranda kalıp kalmaması, ne kadar kaliteli olduğuna değil de ne kadar izlendiğine bağlıdır diyebiliriz.

Reyting ölçümlemesi nasıl yapılır?

Reyting ölçümü yapılmadan önce ölçümü yapacak olan şirketler denek olarak kullanılacak aileleri belirliyor. Yapılan araştırmalar neticesinde, denek olarak seçilen ailelerin televizyonlarına, "insan-sayacı" adlı reyting ölçüm cihazları koyuluyor. Bu ölçüm cihazları, her gece düzenli olarak kaydettiği verileri merkeze gönderiyor.

Denek olarak belirlenen ailelerin evlerine yerleştirilen bu cihaz, seçilen ailede uzun süre bırakılmıyor. Cihazı kullanan ailelerin her yıl 20% civarı yerini başka ailelere devrediyor.

Ayrıca düzenli şekilde televizyon izlenimi yapmayan aileler de deneyden çıkarılıyor. Evde olan bazı değişimler de deneyden çıkarılmak için yeterli sebep olarak görülebiliyor. Örneğin evde yaşayan genç, evlenip evden ayrıldığı zaman ölçüm cihazı aileden alınıyor.

İnsan-sayacının detayları

İnsan-sayacı isimli bu cihazın evdeki her bireye ait olacak şekilde kumandaları bulunuyor. Televizyon izleme niyetinde olan kişi kumandasından butonuna basıyor ve izlemeye başlıyor. Ayrıca kanal geçişlerini takip etme amacıyla televizyonuna içine de frekans tespit cihazı yerleştiriliyor. Bir de “zaman ölçer” adlı cihaz var. Bu da televizyonun açılıp kapanma saatlerini tespit etmeye yarıyor.

Böylelikle reytingi ölçen insan-sayacı cihazının, frekans tespit cihazı, zaman ölçer ve butonlu kumanda kısımlarından oluştuğunu artık biliyorsunuz. 

Aileler ile bu cihazı eve yerleştirmek isteyen şirketler, insan-sayacının gizliliği konusunda ciddi anlaşmalar imzalıyorlar. Gizliliğin deşifre olması halinde bu cihazlar direkt geri alınıyor. Ayrıca bu cihazı evlerine kabul eden ailelere de para ödenmiyor. Sadece maddi değeri düşük küçük ev aletleri hediye ediliyor.

Reytingleri ölçümleyen kimler?

Reytinglerin ölçülmesinde Nielsen adlı firma öne çıkıyor. Dünyanın birçok ülkesinde, reyting ölçümlemesini bu firma üstleniyor. Ülkemizde ise AGB Anadolu A.Ş adlı şirket, 1989 yılında reyting ölçümlerine başlamıştır. Bu ölçümlere ilk olarak 150 hanede olmak üzere İstanbul’da başlamıştır. AGB Nielsen adı ile çalışmalarına devam eden bu şirket, 2011 yılına kadar yoğun bir şekilde devam ediyordu. Fakat hakkında çıkan bazı güvensizlik haberleri ile reyting ölçüm işlerini TNS adlı bir şirkete verdi.